Setpagina van: Frits Knars

INTRODUCTIE
QUAD met CEC en Audio Note, ofwel: hoe laat ik mijn elektrostaten aangestuurd door single-ended 300B buizen zo levensecht mogelijk klinken. Pardon? ESL-63’ers met een rendement van 86dB in combinatie met een Conqueror die slechts 8 Watt levert, dat kan toch helemaal niet? Wat op papier een elektrotechnische mismatch lijkt klinkt in mijn huiskamer echter zo natuurlijk, ruimtelijk, gedetailleerd en zijdezacht!

FILOSOFIE
Na 40 jaar passie voor muziek en weergave staat er een set die ik met “triple S” aanduid, wat staat voor: Single Source Setup. Dit houdt in dat ik bij het samenstellen en modificeren van de set uitga van slechts één heel goede bron, het zo simpel mogelijk en (dus) alleen met triode buizen versterken – dat begint al bij de converter – en een zo natuurgetrouw mogelijke weergave. Dit alles is gericht op een optimale emotionele beleving van muziek in de huiskamer.

Voor het laatste NIEUWS rondom mijn set, kijk bij het tabblad Mijn Hifi Geschiedenis.

Een avondje heerlijk genieten van muziek - QUAD met Audio Note.

C.E.C. TL-2X snaaraangedreven CD transport

Audio Note DAC 1 buizen da-converter met de Jong buizenvoeding

Audio Note Conqueror single-ended triode 300B buizenversterker

QUAD ESL-63 elektrostatische weergevers

Taga - Platinum 18 luidsprekerkabel (herfst 2014)
Nadat de Wharfedale Denton 2`s afgelopen augustus hun plek als vintage speakers hadden ingenomen ben ik op zoek gegaan naar een simpele transistorversterker en massief koperen luidsprekerkabels om de `kleine [vintage] set` mee te completeren. Een vriend van me had nog een Sonneteer - Campion staan en heeft me die te leen aangeboden. Dit is een Britse versterker met 2x30w@8Ohm zonder balans of toonregeling, pure versterking dus. Als koperen luidsprekerkabel heb ik via Hifi Studio79 gekozen voor een betaalbare Taga (To Achieve Glorious Audio) Platinum-18 uit Polen. Deze Kimber 8TC look-a-like is een forse OFC koperen kabel opgebouwd uit 16 gevlochten witte- en transparante strengen met mooie vergulde bananestekkers.

De combi Sonneteer/Taga/Wharfedale is een feest om naar de luisteren; snel, dynamisch en ja, de gitaar van Carlos Santana vliegt wel eens uit de bocht, dat klopt. Maar da`s juist ouderwets lekker, Oscar Peterson swingt weer; je kunt je voet niet langer stil houden. Daar waar de grote set extreme ruimtelijkheid en detail weergeeft, laat de kleine [vintage] set de muziek weer leven! Wild en onbesuisd, zonder die fantastische ruimtelijkheid, maar wel met een zekere diepte en stereobeeld. Oude opnames als Riders on the Storm van the Doors komen volledig tot leven en klinken door de high-end front-end (veel) beter dan destijds. Mijn vrouw klaagde dat dit geluid zo hard klinkt en dat klopt. De klankkleur van de dynamische conusspeakertjes in de Dentons is natuurlijk totaal anders dan die van de elektrostaten: af en toe fel en scherp, maar altijd direct en enthousiast. Ook die oude meuk die in de jaren `80 op cd is gezet.

Tung Sol - 6SN7GT Black Round Plates dubbeltriode (herfst 2014)
De volledige aanduiding van deze stuurbuis is JAN-CTL-6SN7GT (VT-231) Black Round Plates. Da`s een hele mond vol en terecht, want dit type betreft een legendarische buis. Hiermee is in mijn set het trio Tung Sol buizen (6SN7-6X4-5687) compleet. Deze Tung Sol is de laatste in een lange rij 6SN7`s en klankmatig de beste: een levendige sound met een donkere droge en gedetailleerde bas, bijzonder ruimtelijk en open midden en een onwaarschijnlijk helder hoog zonder wit uit te slaan. Fenomenaal veel lucht om de instrumenten, schitterende stofuitdrukking en pinpoint plaatsing van instrumenten en vocalen. Alle aspecten vallen op zijn plaats en dat is maar goed ook want er is geen betere (wel gauw even een spare gekocht via eBay want ze worden steeds zeldzamer en duurder).

IeGo - 8095 IEC/8065 Schuko stekkers (zomer 2014)
Vanaf mei houd ik me bezig met de in- en verkoop van audiofiele Non-Polaire Black Gate condensatoren. Dit legt mij bepaald geen windeieren en genereert extra budget voor nieuwe audioinvesteringen. Mijn Audio Madness netkabels waren voorzien van standaard stekkers en deze heb ik vervangen door massief zilveren IEC (5) en verzilverd koperen Schuko (4) stekkers van IeGo (opgericht door ex-medewerkers van Furutech). Na een hele middag de- en monteren en de poling goed in de gaten houden heb ik een HALFUUR lang kippenvel gehad bij de (geremasterde) muziek van Yello - The Anthology! Deze nieuwe stekkers zorgen duidelijk voor meer emoties en meer glans. Ze klinken dus niet alleen erg goed, ook cosmetisch zorgen de forse zwarte IeGo stekkers in de apparaten en het stekkerblok achter het audiomeubel voor een professionele en chique uitstraling (mag ook wel voor €670). Een schitterende upgrade van de Audio Madness netbekabeling.

Wood Flavor - rozenhouten kegels (zomer 2014)
Ik ben overgestapt van de stalen VLS kegels en onderlegschijfjes naar rozenhouten kegels en schijfjes van Wood Flavor, een nog onbekend Chinees merk. Ik heb de kegels en schijfjes onder het transport en de dac vervangen en hout klinkt inderdaad mooier dan staal. Het geluid klinkt iets warmer en het laag is schoner en wat strakker.

HiFi-Tuning - NanoTuch (voorjaar 2014)
CD`s maakte ik tot voor kort schoon met de tip van mijn overhemd. Met het oog op krasjes niet echt veilig, maar wel praktisch. Ik had al meerdere reinigingsdoekjes voor cd/dvd voorbij zien komen, zoals bijvoorbeeld de AHP Klankdoek (what`s in a name?) en zo`n doekje stond al tijden op mijn hifi-to do lijstje. Ik ben inmiddels een echte fan van HiFi-Tunig en heb dan ook onlangs (voor €22) hun product gekocht: de NanoTuch. Door de nanovezels kunnen stofdeeltjes kleiner dan 0,001 mm worden opgenomen en voelt het doekje een beetje glibberig aan. Bij het schoonmaken glijdt het doekje heel makkelijk over de cd. Een behandelde cd ziet er niet alleen weer als nieuw uit, maar hij klinkt ook zo: wat schoner en transparanter. Details zijn (iets) beter hoorbaar. Een leuke en onmisbare accessoire.

Hitachi - HGC F3B 450V/4700µF condensator (voorjaar 2014)
De analoge print van mijn AN dac wordt, gescheiden van het digitale circuit, gevoed door een voeding met buizengelijkrichter van De Jong Systems. De standaard voedingscondensatoren zijn een tijd geleden al vervangen door audiofiele Black Gate NH 350V/68µF - Non Polarized condensatoren. Bij de Groef Audio zijn ze echter altijd op zoek naar NOG betere onderdelen en daarbij schuwen ze geen absurde afmetingen (zie de één-na-laatste setfoto). Zo kwamen ze onlangs heel enthousiast aanzetten met een reusachtige Colablikformaat - en met €200 exorbitant dure - Hitachi voedingscondensator. Niet eens polypropyleen/olie maar gewoon elektroliet, nou ja gewoon. Hitachi heeft kennelijk een audiofiele pakking weten te ontwikkelen, want eenmaal in mijn converter gemonteerd - gelukkig zit de dac in een ruime behuizing - voegt deze übercondensator een geheel nieuwe dimensie aan de muziekbeleving toe! Het laag heeft veel meer defenitie en akoestische ruimte gekregen en gaat dieper dan ooit tevoren (op elektrostaten wel te verstaan). Het gehele geluidsbeeld is dichterbij en levendiger; door die bijzondere en zeldzame condensator lijkt de muziek meer energie te bevatten en wordt daardoor dynamischer weergegeven. Nettoresultaat: kippenvel. De Black Gate heeft inmiddels via eBay een nieuwe eigenaar (met ook een Audio Note versterker) gevonden.

Wharfedale - Denton 2 (voorjaar 2014)
Geheel tegen mijn eigen filosofie in heb ik een setje vintage luidsprekers `voor erbij` gekocht. Hoe is dat zo gekomen? Op mijn `grote set` waren cd`s die in de jaren `70 en `80 vanaf de originele tapes naar cd zijn gemastered eigenlijk niet (meer) om aan te horen. De set laat namelijk te goed horen wat er allemaal NIET op deze cd`s staat (zoals akoestiek, lucht om de instrumenten, details, stofuitdrukking enz.) Denk hierbij aan Alan Parsons Project, Pink Floyd, Prince, Klaus Schulze, Tangerine Dream, The Doors en Vangelis. Dit is mij al jaren een doorn in het oog, eh oor. Concreet kwam het erop neer dat ik deze (minimaal honderd) cd`s zelden of nooit meer draaide.

Een paar weken geleden heeft een vriend van mij voor zijn zoon (op kamers in Utrecht) een setje nieuwe tweedehands luidsprekers gekocht: een paartje IMF Compact 2. Dezelfde luidsprekers als waar hij in de jaren `70 mee was begonnen. Hij liet me de speakers horen op een oude receiver en dat werd een feest der herkenning! Dat klonk weer precies zoals toen: niet echt ruimtelijk of gedetailleerd, maar wel lekker swingend. Na enig aandringen mijnerzijds heeft hij ze op zijn set (van Medevoort 400w monoblokken) aangesloten en de rest van de avond hebben we samen heerlijk nostalgisch naar jaren `70 en `80 muziek zitten luisteren. Het bijzondere effect van deze combinatie (cd/speakers) is dat de speakers qua weergave en bandbreedte blijken te passen bij de muziek of omgekeert dat de muziek past bij luidsprekers. Je hoort niet meer -en stoort je dus niet langer aan- wat er wordt NIET wordt weergegeven, want de speakertjes kunnen gewoon niet meer weergeven. Wat ze wel weergeven klinkt enthousiast en precies zo we het ons herinneren van destijds.

Ik ben toentertijd (1979) begonnen met een setje Wharfedale Denton 2 en die staan dus nu - een smetteloos paartje via Marktplaats kostte me €50 dus waar hebben we het over? - op een setje bijpassende vintage Target stands uit de jaren `80 bij mij thuis te pronken. Eindelijk kan ik weer die oude meuk draaien met net zoveel plezier als eertijds. Eigenlijk met nog veel meer plezier, want de front-end is nu zo absurd veel beter dan destijds dat cd`s ook navenant veel beter klinken dan de lp`s die ik in die tijd draaide. Ik word nu getracteerd op een veelvoud aan nieuwe details die ik nog niet eerder had gehoord en ook de stereobeleving is duidelijk beter. Zo zijn vrienden die komen luisteren totaal verbaasd dat `Riders on the Storm` zo mooi, muzikaal en gevoelig kan worden weergegeven. Inmiddels draai ik ongeveer de helft (!) van de tijd op `de kleine set`. Eén kleine modificatie van de Denton kon ik niet weerstaan: de ouderwetse schroefjes waaronder de luidsprekerkabel moest worden geschroefd heb ik vervangen door aansluitbussen (via Conrad voor €0,64/stuk). Zodoende kunnen de Audio Madness kabels met verzilverde bananestekkers gemakkelijk van de QUADs naar de Wharfedales worden omgeplugd.

Analog Devices - AD1865N K-grade converter IC (winter 2014)
Bij de productie van IC`s (o.a. voor d/a conversie) komen er verschillende kwaliteiten van de "band". Daarbij moet je denken aan harmonische vervorming en ruisniveau. Een IC zonder verdere aanduiding is van standaardkwaliteit, J-grade IC`s zijn beter en K-grades zijn de beste, hieronder de specs:
AD1865N - 0,006% (THD+N@max.output)
AD1865N J - 0,004%
AD1865N K - 0,002%

In mijn vorige (generatie) Audio Note d/a converter heb ik destijds de standaard Burr-Brown IC`s vervangen door K-grades. Deze upgrade was duidelijk hoorbaar in de vorm van meer defenitie van stemmen en instrumenten. Mijn huidige AN dac wordt geleverd met een standaard grade converter IC. Deze heb ik laten vervangen door een K-grade (€15 via eBay vanuit China). In absolute waarden is 0,004% minder vervorming een heel klein beetje, maar relatief gezien is een verlaging van 0,006% naar 0,002% wel 2/3 minder vervorming! De eerste uitgebreide luistersessie met andere audiofielen bevestigt eerdere resultaten: meer stofuitdrukking, betere en compactere plaatsing met zoveel lucht om de instrumenten dat je als het ware "in de muziek" kunt kijken. Zo lijkt de eindeloos gedraaide Boozoo Bajou - Remixes opeens een andere cd en staan de conga`s op dZihan & Kamien bijna tastbaar in de kamer. Nu vallen me ook allerlei extra details op: ragfijne tremolo`s en subtiele echo`s die ik eerder niet hoorde. Samen zitten we te lachen om Yello en te huilen om Joni Mitchell en da`s nou precies waar het ons al jaren om gaat: emoties in de muziek.

TentLabs - Low jitter clock oscillator (XO) (zomer 2013)
Tijdens het luisteren -naar de bijzondere cd Muzikain van Peter Schwalm- viel opeens de muziek weg en was het display van mijn transport donker: stuk. Om het nuttige met het aangename te verenigen heb ik tijdens de reparatie (een losgekomen soldering op de voedingsprint) gelijk de klok van de CEC laten vervangen. Deze klok bestaat uit een (quartz)kristal dat oscilleert met een frequentie van 16,9344 MHz en met deze basisfrequentie gaat de converter rekenen. Hoe nauwkeuriger deze klok (realtime) werkt, des te nauwkeuriger de da-conversie. Dit zal op haar beurt een positieve invloed hebben op de muziekweergave. TentLabs levert een klok die veel nauwkeuriger is dan de standaard klokken. Hun klok heeft een jitter van minder dan 1ps RMS (een picoseconde is één biljoenste ofwel 0,000.000.000.001 seconde)!

Hoe klinkt nou zo`n klok? Het eerste dat opvalt is de toegenomen rust in het geluidsbeeld. Hierdoor komt er meer lucht om de instrumenten en komt de muziek (nog) beter los van de luidspreker. Na langer luisteren blijkt de vervorming in het laag sterk te zijn verminderd waardoor de doortekening van het laag fors is verbeterd. Door deze verbeterde afbeelding lijkt het laag ook dieper te gaan. Daarnaast, zoals te verwachten viel: meer precisie en dus meer details. Zo staat op `Music for Films III` een nummer van Laraaj met vreemde vocalen en dat werd eerder dusdanig vaag weergeven dat ik het nummer steeds oversloeg. Nu met de nieuwe klok krijg ik opeens kippenvel. Een TentLabs klok kost €30 (incl. BTW, excl. montage) dus...

HiFi-Tuning - Ultimate Silver Diazed DII 16A zekering (voorjaar 2013)
Ruim een jaar geleden heb ik forse winst geboekt door alle AHP zekeringen te vervangen door zilveren exemplaren van HiFi-Tuning. Nu kom ik opeens op internet een grote HiFi-Tuning `stop` voor in de meterkast tegen voor €23. De smeltdraad is van massief zilver en de kappen zijn van verzilverd messing. Daarnaast is de stop cryogeen behandeld voor een (nog) betere geleiding. Mede door de sympatieke aanschafprijs heb ik deze audiofiele "stop" direct besteld en in mijn ouderwetse stoppenkast geplaatst. Dit levert exact dezelfde verbeteringen op als bij de kleine zekeringen van HiFi-Tuning: meer lucht en detail en dynamischer ook. Het laag is voller en compacter, het midden is ruimtelijker en het hoog frisser en subtieler. Vrienden die komen luisteren kijken mij aan met een blik vol ongeloof: heb je nu alléén de (hoofd)zekering vervangen? Kortom, een heerlijke én zeer betaalbare upgrade in de meterkast.

Audio Madness - NetLink Aero (voorjaar 2013)
Met de ingebruikname van het AH! stekkerblok (mét IEC chassisdeel) heb ik direct een spaarplan gestart voor een audiofiele netkabel. Een netsnoer van Audio Madness natuurlijk, deze bestaat namelijk uit luchtgeïsoleerde massief zilveren aderen met een extreem luchtige (mesh) buitenmantel. Ook deze kabel - waarmee immers de héle set wordt gevoed - heb ik op een setje cable elevators geplaatst. Na het aansluiten en goedom polen kan het luisteren beginnen. Opnieuw diezelfde verbetering als steeds de afgelopen maanden: schoner, gedetailleerder en ruimtelijker, kortom muzikaler. Zonder twijfel het mooiste netkabelproduct op de markt. Of, zoals we het zelf omschrijven: "Audio Madness - Pure Sanity"

Tung Sol - 5687 `Ribbed Plates` dubbeltriode (winter 2013)
De afgelopen jaren heb ik een hele reeks verschillende 5687`s -oplopend in kwaliteit én prijs- in mijn dac gebruikt. Elke keer klonk het dan weer iets beter. Onlangs heb ik toch maar via eBay een NOS (1951) Tung Sol JTL-5687 black `Ribbed Plates` D-Getter dubbeltriode gekocht. Volgens TubeWorld is dit "the very first version with tall black ribbed plates, these 5687 are the rarest on earth". Het is dus een buis uit de eerste (en zeldzaamste) series 5687 die tussen 1951 en 1955 werden geproduceerd. En dat hoor je: een ragfijne detaillering, een volle en schone, strakke bas en een heerlijk twinkelende hoogweergave. Volgens een vriend geen kleine stap voorwaarts -zoals ik het zelf omschreef-, maar eerder een grote verbetering. Elektrostaten genereren, in verhouding tot een dynamische luidspeaker, een redelijk laidback geluid, nu met de nieuwe 5687 is het hele geluidsbeeld wat meer upfront en daardoor spannender om naar te luisteren.

Dat is nou het fijne én handige van buizenapparatuur: behalve de ongeëvenaarde natuurlijke klankkleur kun je zelfstandig de versterkende of gelijkrichtende onderdelen in je apparaten vervangen en daarmee heel eenvoudig je dac of versterker naar een hoger plan tillen.

AH! - DC Offset Killer stekkerdoos (winter 2013)
Na jaren verschillende stekkerdozen van prima bouwmarktkwaliteit te hebben gebruikt werd het wat mij betreft tijd voor een audiofiele oplossing. En dan liefst zo`n chique oversized stekkerdoos van gefreesd aluminium met vergulde contacten en zo. Mijn 300B versterker bromt een beetje en daarom wilde ik ook alle gelijkstroom (DC offset) uit mijn set weren. Hiervoor heeft Kemp een los DC filter en bij AH! is dit geïntegreerd in een flinke aluminium stekkerdoos met vier of zes contacten en dat is wel zo handig. Via de TWEEDEHANDS rubriek van deze site een exemplaar van een andere audiofiel aangeschaft, goedom polen en spelen maar. Eerst even met mijn oor bij de QUAD`s luisteren: het is doodstil, gelukkig de brom is weg! De eerste indruk is positief en inderdaad geen dynamiekverlies. `s Avonds komt een vriend van me luisteren en hem valt op dat het laag beter is gedefinieerd en het hoog wat is opgefrist. Door het wegvallen van het DC component in de aangeleverde stroom klinkt de set iets vloeiender en natuurlijker. Weer fijne (kleine) muzikale upgrade.

Marigo Audio - Evolution Signature Mat (herfst 2012)
Bijna twee jaar geleden ben ik gevallen voor de Marigo 3D Stabilizer (zie hieronder). We hebben onlangs mijn cd-mat bij een vriend beluisterd en de verbetering bij hem (Audio Note transport en dac met van Medevoort 400 watt mono-eindversterkers op Acoustat 1100 hybride speakers) was dusdanig groot dat hij er ook eentje wilde bestellen via A10 Audio. Nu blijkt Marigo een upgrade te hebben ontwikkeld in de vorm van de Evolution Mat. Afgelopen oktober had ik weer een Heerenweekend -met heel veel muziek en mooie single malt whisky`s- bij mij thuis georganiseerd. Nadat de drie heren een beetje waren bekomen van de cumulatieve verbetering van het geluid door zowel de cable elevators, alle tien zilveren Hifi-Tuning zekeringen alsook de zegeningen van cd-demagnetisatie nam de Evolution de plaats in van mijn 3D Stabilizer. Nu was het míjn beurt om verbaasd te zijn over de upgrade van Marigo Audio! De afbeelding is nog driedimensionaler en heeft meer glans, meer akoestische details ook. Daardoor is het totale geluidsbeeld muzikaler, werkelijker en heb je als luisteraar gewoon meer (luister)plezier; en daar is het ons allemaal om begonnen toch? Een geweldige upgrade van een toch al opmerkelijk product. Welbeschouwd een koopje eigenlijk, zoveel méér muziek en dat voor slechts €200.

HiFi-Tuning - HT-2 Demagnetizer (zomer 2012)
Begin jaren `80 heb ik de opkomst van de demagnetiseur als een van de eerste audioaccessoires meegemaakt. Dat was een attribuut voor de toenmalige tape- en cassettedecks. Het eerste type lijkt nog het meest op een met plastic omhulde soldeerbout met een kromme stift. De tip van de stift moest -heel voorzichtig- cirkelvormig boven de opname/weergave kop worden bewogen en ter afsluiting heel langzaam van de kop af worden bewogen: echt een precisieklusje voor de gevorderde audioliefhebber. Dusdoende werd de kop gedemagnetiseerd en hierdoor klonken bestaande en nieuwe opnames een stuk beter. Later kwam er een luxe versie die in een cassettebehuizing was ondergebracht. Koppen omhoog en het demagnetisatieproces verliep, zonder risico op beschadiging van de koppen en dus comfortabel, geheel automatisch.

30 jaar later koop ik mijn derde demagnetiseur, dit keer voor mijn cd`s. Na de scepsis vooraf: toen Acoustic Revive met hun RD-3 op de markt kwam vroeg iedereen zich af hoe een cd met een (non-ferro) aluminium reflectielaag nou gemagnetiseerd kon raken, kwamen er steeds meer lovende recensies in de audiomedia. Eenmaal besteld (€200) bij Kemp wordt de HT-2 twee dagen later al thuisbezorgd! Het netsnoer gaat in de accessoiresstekkerdoos en het blijkt dat behandelde cd`s minder "gestrest" in het middengebied klinken. Een bijzondere ervaring, want vóór demagnetisatie was mij (en anderen) dit nog nooit opgevallen. Pas bij het wegvallen van de "stress" wordt het geluidsbeeld ineens transparanter, instrumenten hebben daardoor meer stofuitdrukking. Kortom: een fijne en heel betaalbare accessoire die overigens ook niet alleen cd`s, maar ook kabels, buizen en de Marigo 3D Stabilizer kan demagnetiseren! Dit laatste gaat trouwens anno 21e millennium ineens niet meer automatisch(?): de cd moet met het label naar beneden op de kunststof tray worden gelegd, de schakelaar op stand I zetten en even wachten tot het rode "Demagnet" ledje is gedoofd, daarna voor de (unieke) tweede omgekeerde demagnetisatiecyclus de schakelaar op stand II zetten en dan weer even wachten tot het ledje niet meer brandt. Geduld is een schone zaak, maar wordt beloond met meer MUZIEK.

Audio Madness - Cable Elevators Aero (zomer 2012)
Via deze site kwam ik de mooie houten cable elevators van Pyon Sounds tegen. Ik had zelf nog geen enkele ervaring met of aandacht besteed aan "kabel verhogers". Door de stevige prijzen van €200 tot €300 voor een setje van 6 of 8 stuks kwam ik op het idee om te gaan doe-het-zelven om er vervolgens betaalbaar mee te kunnen experimenteren. In Duitsland heb ik 10 beukenhouten "bruggetjes" (uit een bouwdoos) besteld. Ik heb de blokjes omgekeerd zodat de halfcirkelvormig uitgefreesde kant naar boven komt en daarmee is het blokje een elevator. Bij de huidige elevators rust de kabel echter direct op de elevator zelf. Voor een maximale ontkoppeling (met de vloer) wilde ik ook dit directe contact tussen elevator en kabel elimineren. Ik heb daartoe messing spijkertjes in de `staanders` geslagen en daartussen een lusje van nylon draad gemonteerd. Op deze draadlussen hangt de luidsprekerkabel nu geheel vrij van elke vorm van contact met de vloer. Hiermee zijn de prototype Audio Madness - Cable Elevators met de toevoeging Aero een feit.

Dat staat niet alleen audiofiel, het klinkt ook beter: een vrijer en dynamischer geluidsbeeld met meer lucht om de instrumenten. Met name de bassen worden nu veel droger en vrij van resonanties weergegeven. Hierdoor klaart automatisch ook het midden en hoog op. Het gehele geluidsbeeld wordt niet (of in ieder geval minder) versmeerd weergegeven. Blijkbaar kunnen trillingen vanaf de ESL`s via het vaste Esdoorn parket de luidsprekerkabel binnendringen en het geluidsbeeld verstoren via een feedforward lus (ESL-stand-steen-vloer-kabel-ESL). Dat had ik zeker niet van elektrostaten verwacht. Ik heb nu steeds de neiging om op vol volume te draaien en da`s een heerlijk idee -geen zorgen om de buren, `t is maar 8 watt single ended 300B-.

Naast het dempen van trillingen zorgen de elevators ook voor een ononderbroken flux. Hoe zit dat? Rondom een kabel die een elektrisch signaal voert ontstaat een elektromagnetisch veld, een buisvormig verschijnsel. Een kabel die op de grond ligt staat slechts een halfcirkelvormige flux toe. De interferentie die hierdoor ontstaat is volgens mij (deels) verantwoordelijk voor versmering van het geluidsbeeld.

HiFi-Tuning - Ultimate³ Silver Star zekeringen (voorjaar 2012)
Vier jaar geleden heb ik alle standaard zekeringen vervangen door audiofiele exemplaren van AHP met een koperen smeltdraad en verguld koperen klemvlakken. Dat was een duidelijk hoorbare verbetering: "meer belevenis bij de muziek..." was mijn eigen commentaar. Later heb ik geïnformeerd of AHP wellicht ook zekeringen met een zilveren smeltdraad on leveren, maar dat bleek niet het geval. Na wat zoekwerk kwam ik via tweaks4u.com bij HiFi-Tuning terecht en zij hebben wel zilveren zekeringen in het programma. De Ultimate³ zijn handgemaakt met een massief zilveren smeltdraad en dito klemvlakken! Daarnaast zijn de zekeringen cryogeen behandeld voor een (nog) betere geleiding. Een paar weken geleden heb ik dan eindelijk de Ultimate³ zekeringen besteld. Echt een schitterend kleinood: de zekeringen zijn gemaakt van keramiek en zandgevuld waardoor ze veel minder gevoelig zijn voor microfonie dan een standaard ongevulde zekering van glas.

Na een stukje intensief "voorluisteren" vervang ik alle AHP zekeringen voor HT`s en draai ik hetzelfde nummer Moon van dZihan & Kamien/Lost and Found/cd2 opnieuw; dat werden zes minuten en zeven seconden puur kippenvel! `s Avonds schotel ik een vriend dezelfde wisseling voor en hij hoort het verschil al bij de eerste noten. Hij kijkt eerst verbaasd opzij en meldt na afloop van hetzelfde nummer dat het beeld zoveel rustiger is; een beter gedefinieerd laag en meer en opener hoog. Ook de plaatsing van de instrumenten is beter. Het geluid is tenslotte dynamischer waardoor de muziek levendiger wordt en je als luisteraar meer bij de muziek betrokken wordt.

Een verklaring?
Blijkbaar is zo`n audiofiele zekering met een koperen smeltdraad toch een bottleneck. Let wel: we hebben het hier niet over het kwetsbare audiosignaal, maar over 230V netspanning, deels (transport en dac) brandschoon uit de Kemp regenerator en deels (versterker en regenerator) direct uit het lichtnet. Kennelijk heeft zilver een reinigende werking op elke schakel in de keten. En da`s goed nieuws, want er zijn nogal wat zilveren en verzilverde onderdelen te koop; denk aan kabels, chassisdelen, pluggen & stekkers, zekeringen enz.

Tung Sol - 5687WA dubbeltriode (winter 2012)
Ik heb via eBay een betaalbare NOS (1957) Tung-Sol 5687WA Black Plate/Fat D-Getter dubbeltriode aangeschaft. Deze zorgt voor de analoge versterking in mijn dac. Ik had sinds 2009 al een vergelijkbaar type, de Tung Sol JAN* 5687WA in gebruik. Deze was inmiddels wat verouderd en zo`n nieuwe NOS buis is toch weer genieten: sprankelend hoog en heerlijk dynamisch.

Kemp Elektroniks - Schumann Resonance plug (herfst 2011)
Na een wat onrustige zomer en een "herkapitalisatie" van mijn spaartegoed heb ik de stoute schoenen aangetrokken en bij Kemp een Schumann Resonance (SR) plug besteld. Ik ben me er terdege van bewust dat ik sinds de aanschaf van de Marigo 3D Stabilizer en de Kemp Powerstation de gebaande audiopaden heb verlaten. Maar deze beide producten hebben tenminste nog directe invloed op het geluid. De SR plug is mijn eerste accessoire die geen effect op het geluid heeft, maar op de luisteraar zelf!

Hoe werkt dat dan?
De Duitse natuurkundige Schumann heeft ontdekt dat de ionosfeer rondom de aarde als klankkast functioneert. Door de bliksem ontstaan resonanties met lage frequenties, de grondtoon hiervan is 7,38 Hz. Door de mensheid wordt de ionosfeer echter meer en meer met elektromagnetische golven vervuild. De SR plug genereert een 7,38 Hz golf en gaat hierdoor de nadelige effecten van RFI & EMI (Radio Frequentie Interferentie & Electro Magnetische Interferentie) tegen. Het resultaat is dat de luisteromgeving in originele staat wordt hersteld waardoor de luisteraar de muziek beter kan horen.

Dat klinkt als marketing, maar Ron Kemp heeft (weer) gelijk: door de resonantie in de kamer kan ik de muziek gewoon beter beluisteren. Het hele geluidsbeeld wordt rustiger en ik neem nieuwe details achter en naast instrumenten waar. Sommige nummers op bijvoorbeeld The Maze van Sounds From The Ground klonken zonder SR plug qua stereobeeld raar en diffuus, maar nu valt alles op zijn plaats. Met name de verticale afbeelding van instrumenten is met SR plug beter. Het afgegeven vermogen van de SR plug is regelbaar en half vermogen geeft het beschreven resultaat. Bij mijn opstelling is vol vermogen echter te veel van het goede: het geluid gaat knallen/schetteren, alsof de set in een grote holle ruimte speelt. De sympathieke "14 dagen Niet Goed - Geld Terug Garantie" die Kemp biedt is overbodig gebleken; ik ben verkocht!

Reparaties (zomer 2011)
Deze te koude en verregende zomer stond helaas voornamelijk in het teken van audioreparaties met een totaalbedrag van meer dan €800,-. Ik had dit bedrag liever geïnvesteerd in nieuwe onderdelen of accessoires, maar zo af en toe is onderhoud en/of reparatie kennelijk onvermijdelijk.

Allereerst mijn versterker, deze bromde eigenlijk al enigszins bij aanschaf. Na verloop van tijd begon echter mijn linkerkanaal bij volumeregeling steeds luider te kraken. Bij de audiozaak bleek dat de afvlakking van de voeding wat onderbemeten was en er is een condensator met een hogere waarde geplaatst. Resultaat: veel minder brom en een wat schonere en strakkere laagweergave; da`s mooi meegenomen! Het krakende linkerkanaal werd veroorzaakt door een defecte meerslagvolumeregelaar en deze is vervangen door een nieuw exemplaar.

Kort daarna begon één van mijn elektrostaten ongevraagd te ruisen en plokken. Eerst dacht ik nog (hoopvol) dat dit door het zeer vochtige weer kwam. Er staat tenslotte 5.000 Volt op de stratoren en in combinatie met vochtige lucht kan ik me goed voorstellen dat er een beetje stroom lekt. Het was ook niet de eerste keer dat mijn ESL`s wat ruisten. Helaas bleef de klacht en werd het ruisen alleen maar luider. Een belletje met Twinstatic later was de diagnose een defect membraan. Na onderzoek in Velsen bleek het membraan van gelukkig slechts één midden/hoog paneel geheel gescheurd te zijn (totaal vier panelen per elektrostaat). Na een week kon ik de ESL alweer ophalen en hij speelt weer als vanouds.

Germanium diodes (voorjaar 2011)
Tijdens een heerlijk ontspannende luisteravond begaf de verlichting van het display van mijn CEC cd-transport het. Gelukkig kon ik wel doorluisteren, maar het display gaf geen info meer en bleef zilver (chic detail: het display is halfdoorlatend spiegeltje). Bij de Groef Audio in Groningen bleken een tweetal condensatoren en een weerstand te zijn gesneuveld. Nu het transport toch bij de reparateur stond heb ik gelijk een al eerder geplande modificatie laten uitvoeren. Hierbij zijn een tiental standaard glasdiodes (voor gelijkrichting) op de voedingsprint vervangen door (ouderwetse) germanium types. Meettechnisch zijn deze minder nauwkeurig, maar ze klinken wel veel muzikaler. Het is onbegrijpelijk dat diodes zoveel invloed op je systeem hebben. Een audiofiele vriend vatte de verbetering als volgt samen: meer punch. Het laag gaat wat dieper en is voller, het midden is opener met meer rust en het gehele beeld is levendiger.

Marigo Audio - 3D Signature v2 Mat (winter 2011)
Januari heb ik een "Heerenweekend" georganiseerd, waarbij een drietal vrienden (tevens muziek- en audioliefhebbers) op bezoek waren. Eén van hen had zijn 3D Stabilizer meegenomen, een groen schijfje ter grootte van een CD, gemaakt van kevlar met een laagje verguld koper. Typisch zo`n esoterisch product waarvan zelfs ik met de nodige scepsis zeg: "Eerst horen, dan geloven." Het CEC transport dat ik gebruik heeft namelijk al een grote zwarte keramische puck die de cd geheel afdekt en zodoende strooilicht absorbeert.

Ik test bij voorkeur met akoestische muziek, omdat je alleen dan kunt horen of het geluidsbeeld objectief gehoord realistischer wordt. Met elektronische muziek kun je prima horen of het subjectief mooier of gedetailleerder klinkt, maar de "samples/geluiden" bieden geen referentie. Ik heb dus een zeer open en ruimtelijk opgenomen stuk pianomuziek van Roger Eno (op Music for Films 3) opgezet. Zonder stabilizer dansen de boventonen door de kamer en hoor je Roger de dempingpedalen gebruiken. Alle luisteraars, mezelf incluis, knikken instemmend naar elkaar: dit is muzikaliteit: rust, ruimte en dynamiek. Een bijzonder natuurlijke weergave van een vleugel die in de kamer lijkt te staan. Dan wordt hetzelfde nummer afgespeeld met stabilizer, komt er ineens 200 kilo hout bij! Hoe kan dat nou? Het geluidsbeeld wordt wel iets minder ruimtelijk, wat compacter, maar zoals de naam aangeeft inderdaad meer 3-dimensionaal, gewoon echter. Andere muziek klinkt met stablilizer dynamischer en daardoor swingender, meer betrokken. Kortom: de emotie in de muziek wordt beter op de luisteraar overgebracht. Mijn vriend kan nu voor de vierde keer terug naar A10 Audio in Amsterdam, want ook bij mij heeft hij zijn 3D Stabilizer (à €200,-) "moeten" achterlaten...

Sylvania - 6SN7W Metal Base dubbeltriode (herfst 2010)
Ik heb na meerdere stuurbuizen dan nu uiteindelijk toch een NOS Sylvania JAN* CHS 6SN7W Metal Base/Black Plate uit 1946 (!) gekocht. Dit is de driver voor mijn 300B eindbuizen. Ik heb al verschillende NOS buizen gebruikt, waaronder enkele RCA JAN* CRC 6SN7 GT Black Plate/Grey Glass en twee Philips 6SN7 WGTA Chrome Top. Via Tubeworld.com heb ik begrepen dat deze Sylvania en een Tung Sol CTL 6SN7GT Round Black Plate (beide uit de 40er jaren) het beste klinken. Ik moet eerlijk bekennen dat ze helemaal gelijk hebben. Deze Sylvania is werkelijk fenomenaal: ruimte, lucht en emotie in de muziek! Een schitterende aanvulling op een geheel triode versterkingslijn: 5687WA->6SN7W->300B.

Kemp Elektroniks - Powerstation 75 (zomer 2010)
Sinds het eerste productnieuws en de juichende reviews in de hifimedia ben ik bezig geweest met een onderzoek naar schone stroom. Neem ik een los filter, een stekkerdoos met geïntegreerd filter of een regenerator? En zo ja welke? Ik heb gekeken en geluisterd naar Isol-8, Isotek, Kemp, Monster, PS Audio en Vibex. Uiteindelijk heb ik toch voor een regenerator gekozen. Ik wilde niet alleen filtering van hoogfrequente storing en DC-componenten (gelijkstroom), maar volledige regeneratie. Hierdoor krijgt de front-end (transport en dac) constant 230 V aangeboden ook al varieert de spanning van het lichtnet zelf. Ik ben uitgekomen op de Kemp Powerstation 75, een prijzig Nederlands opdondertje van €1.300 voor 75 Watt nieuwe stroom. Ik heb voor de Powerstation gekozen, omdat deze als enige een ontwerp zonder uitgangstransformator heeft (OTL). Dit ontwerp voorkomt dat het geluid minder dynamisch wordt en ietwat mechanisch klinkt zoals bij PS Audio of Isotek. De powerstation zorgt voor een "pinpoint" geluidsbeeld, net alsof de afbeelding ineens echt "in focus" is. Opmerkelijk is het verschil in het uitsterven van de muziek. Korte staccato noten worden nu ineens wel abrupt afgekapt, zoals dat natuurlijk hoort. Ook trage tremolo`s en vibrato`s worden veel beter herkenbaar weergegeven. Bij het aanzetten van de regenerator hoor je eigenlijk vrij weinig verschil, maar uitzetten is fataal! De muziek met geregenereerde stroom klinkt levendiger, dynamischer en is daardoor nog aantrekkelijker om urenlang naar te luisteren. Het beste compliment voor de ontwikkelaars bij Kemp is dat ik het volume steeds verder wil opvoeren!

Brennenstuhl - stekkerdoos (voorjaar 2010)
Ik heb laatst op deze site (zie: hifi.nl/artikel/1694/Stroomvoorziening.html) gelezen dat een stekkerdoos met overspanningbeveiliging tot dynamiekverlies kan leiden. Ik heb al jaren een blok met beveiliging in gebruik, dus ik nog diezelfde middag naar de bouwmarkt en een degelijk aluminium Brennenstuhl stekkerdoos voor het sympathieke bedrag van €13 aangeschaft. Thuis even de polariteit bepalen, stekkers overhevelen en spelen maar. De tipgever heeft helemaal gelijk: gebruik geen stekkerdoos met overspanningbeveiliging: het maakt je set minder dynamisch en ruimtelijk, kortom minder spannend!

Herfst 2009
Mijn ESL`s staan op Target STA63 stands, maar de centrale segmenten (waaruit de midden- en hoge tonen komen) bevonden zich nog niet op oorhoogte. Daarnaast zorgden de stands ervoor dat de ESL`s onder een lichte hoek achterover kwamen te staan. Dat leek akoestisch heel aardig en ik heb er jaren mee gedraaid, maar het klonk toch wat diffuus en niet zo direct als ik zou willen. Na meerdere luistersessies besloot ik dat ze toch nog hoger moesten komen te staan. Ik heb de stands via spikes op grote betonnen klinkers geplaatst waardoor ze nu nog eens tien centimeter hoger staan. Onderlegschijfjes onder de achterste spikes zorgen ervoor de ESL`s nu rechtop en op oorhoogte staan. Het beeld is inderdaad directer en opener! Het stereobeeld is breder en dieper, omdat de speakers nu weer gewoon rechtop staan en de kamer instralen. Eén klein minpuntje is dat de combinatie klinkers/stands een lage WAF heeft. Dat heeft ook een tijd voor uitstel gezorgd, maar van uitstel komt bij mij geen afstel. Meer een kwestie van lobbyen en zachtjes masseren...

Audio Madness - SoundLink Aero (zomer 2009)
Ik heb mijn AM SoundLink vervangen door de AM SoundLink Aero (gekocht bij Dé Audiowinkel in Delden). Het verschil tussen deze twee kabels is een verdubbeling van aantal zilveraders en een extreem lichte en luchtige ommanteling (vandaar de toevoeging Aero). Het verschil in klank is enorm: veel meer detaillering in het laag en een sprankelend hoog. Een peilloze diepte in het geluidsbeeld. Zeker met elektrostaten is de afbeelding van instrumenten en vocalen werkelijk fenomenaal!

Tung Sol - 5687WA dubbeltriode (voorjaar 2009)
Ik heb via eBay een Tung-Sol NOS JAN* 5687WA Black Plate(1957) te pakken weten te krijgen. Deze dubbeltriode zorgt voor de initiële versterking na DA conversie -daarna gaat het signaal via VTV zilverfolie/papier/olie condensatoren naar de verzilverde RCA chassisdelen-. Deze dubbeltriode is één van de beste 5687 buizen die er (gelukkig nog) te koop zijn Het verschil met de General Electric 5-star 5687 die ik gebruikte was toch weer groot...

Audio4 - QUAD ProRasters (winter 2008)
Ik heb bij Audio4 in Den Haag eindelijk de stofschermen van mijn elektrostaten laten vernieuwen. Sinds een paar jaar hoorde je bij de meeste lage tonen dat het stofscherm niet meer strak stond en ging vibreren. Dat klinkt als een losse snare onder een snaredrum die meetrilt met de basdrum. Het was niet direct desastreus voor het geluid, maar wel zeer storend bij steeds meer nummers. Ik heb bij Rob meteen ook de grill aan de voorzijde laten vervangen door zijn ProRasters. Deze geperforeerde beschermingsplaat heeft een openheid van 75% in tegenstelling tot de gewone beschermplaat die veel meer afgesloten is. Niet alleen is het laag weer helemaal vibratievrij (zoals het hoort natuurlijk), maar het hele geluidsbeeld is opgeknapt. De ProRasters geven minder spreiding en daardoor meer direct contact met de muziek en "een opener geluid..." (zoals hij het zelf op zijn website omschrijft). Met name het hoog en hoog/midden is zodanig opgeknapt dat niet alleen mijn hifivrienden het horen, maar zelfs mijn vrouw -na één minuut in de kamer- zegt dat de QUAD`s nu helderder klinken!

GEC - CV493 gelijkrichter (winter 2008)
Ik zoek via eBay altijd naar bijzondere New Old Stock (NOS) buizen voor mijn dac of versterker. Zo heb ik afgelopen november uit Engeland een NOS GEC CV493/6X4 (1972) gelijkrichter voor de dac op de kop weten te tikken. Ik gebruikte al een Tung-Sol 6X4 WA (1961) en dat is ook een kwaliteitsbuis. Deze was echter redelijk versleten en klonk niet meer zo lekker. De GEC klinkt schoner en beter gedefinieerd in het laag. De bas(gitaar) en bassdrum hoor je nu naast elkaar in plaats van door elkaar.

AHP - audiofiele zekeringen (herfst 2008)
Onder het motto: "Dat had ik veel eerder moeten doen..." heb ik onlangs alle vijf zekeringen (ja, ook elektrostaten hebben een netstekker) vervangen door AHP. Deze hebben een massief koperen smeltdraad en verguld koperen klemvlakken. Maakt dat dan zoveel verschil? Ja en meer. Een bijna analoge attack van de muziek, veel schoner geluidsbeeld en dus weer meer belevenis bij de muziek. Ik zou het niet geloven als ik (en mijn vrienden) het niet met onze eigen oren had gehoord.

In buizenversterkers worden de eindbuizen normaliter door twee stuurbuizen aangestuurd. Dit zijn dubbeltriodes waarvan slechts één buishelft wordt gebruikt. De andere buishelft doet voor spek en bonen mee en gaat ongebruikt verloren. Ik gebruik steeds zeldzamere en dus duurdere NOS buizen (meer dan €100/buis!) en ik vind het zonde van het schaarse materiaal en de dubbele investering. Als oplossing heb ik mijn versterker en converter zó gemodificeerd dat beide kanalen door nu één enkele dubbeltriode worden versterkt. Het argument voor een ontwerp met dubbele buizen is overspraak, maar dat is echter niet hoorbaar.

Philips - 6SN7 WGTA dubbeltriode (zomer 2008)
Ik heb sinds de aanschaf van de AN Conqueror een aantal NOS RCA JAN* CRC 6SN7 GT Black Plate/Grey Glass (1967) dubbeltriode buizen gebruikt, deze hebben mooie klankeigenschappen. In oktober heb ik via eBay voor €17,- een paartje NOS Philips JAN 6SN7 WGTA (1982/1985) Black Plate/Chrome Top op de kop weten te tikken. Ik heb de RCA vervangen door een Philips en deze klinkt wat minder up-front, maar veel ruimtelijker. De plaatsing van de instrumenten is beter en ook het stereobeeld is breder.

*: JAN is de afkorting van Joint Army Navy forces ofwel military grade buizen die onder extreme omstandigheden moeten (blijven) functioneren.

JJ Electronic - 300B (zomer 2008)
Ik heb mijn nieuwe eindversterker voorzien van nieuwe 300B’s van JJ Electronics. Grote en vrij zware buizen uit Tsjechië met een chique witte keramieken voet. Bij het beluisteren van deze investering blijkt dat de oude “Rick Stoet” gerelabelde Chinese buizen van Audio Voice klankmatig echt helemaal versleten waren. De JJ`s geven een sprankelend hoog, lekker laag en een fenomenaal middengebied. Dat had ik geloof ik wel eerder kunnen doen...

Audio Note - dac 1 (voorjaar 2008)
Vanaf mijn C.E.C. transport gebruikte ik een aantal jaren met veel (luister)plezier een flink gemodificeerde Audio Note dac 1-T. Dit voorjaar hoorde ik van mijn broer uit Amsterdam dat hij op zoek was naar een losse dac voor bij zijn eigen C.E.C. TL-51xZ CD-speler met geïntegreerde dac (daarnaast gebruikt hij een Jadis Orchestra Reference versterker en QUAD ESL 989 elektrostaten). We hebben mijn dac getest tegen een Jadis JS-2 MKII met een nieuwprijs van ruim vierduizend euro. Deze converter is letterlijk schitterend vormgegeven in chroom met vergulde accenten (op dit punt zou Audio Note een voorbeeld moeten nemen). Dit apparaat zet een -typerend voor Jadis- heel enthousiast en dynamisch geluid neer met veel detail. Duidelijk veel beter dan de interne dac van CEC. Na het omschakelen naar de Audio Note vallen we beide van de bank van verbazing: wat een lucht om de instrumenten en een bijna onpeilbare diepte in de afbeelding! Het geluidsbeeld lijkt opeens niet meer vanuit de elektrostaten te beginnen, maar hangt vrij in de kamer en lijkt wel van buiten op straat te komen. Bij pianomuziek kun je de houtgeur van de vleugel bijna ruiken. Hoe kan er nou zo`n groot verschil zitten tussen twee buizendac`s waarbij de AN slechts eenderde kost van de Jadis? Is Audio Note dan zoveel beter ontworpen en gebouwd? Ja absoluut, zoveel beter dat het onnodig is om te melden dat mijn broer mijn dac heeft gekocht.

Ik heb deze inkomsten gebruikt als financiering om een extreem gemodificeerde Audio Note dac 1.1x aan te schaffen. Ook daar opnieuw dezelfde ervaring: meer rust, meer lucht en meer detail. Dit is te danken aan de Analogue Devices bitstream IC, volledige besetting met N-type Black Gate condensatoren, tantaal weerstanden en de (zeer kostbare) zilveren I/V converter-trafo`tjes tussen de digitale en analoge circuits. Aan de uitgang zijn twee VTV Ultratone zilverfolie/papier in olie condensatoren geplaatst. Daarnaast heeft deze dac geen eigen klok maar gebruikt de tijdsignalen van het transport. Zonder herklokken van het audiosignaal wordt er geen nieuwe jitter geïntroduceerd. De voeding (met N-type Black Gates en germanium diodes) van het digitale deel staat altijd onder spanning. Uit luistertests is namelijk gebleken dat het digitale circuit pas na 100 uur optimaal klinkt. Voor de voeding van het analoge circuit is een de Jong Systems buizenvoeding (met wederom N-type Black Gates en germanium diodes ingebouwd). Na het luisteren schakel ik dit buizendeel uit vanwege de beperkte levensduur van de gebruikte NOS Tungsol 6X4 en 5687 buizen.

Audio Note - Conqueror (herfst 2007)
Ik heb mijn Audio Note - Soro verkocht en een nog betere (lees: eenvoudiger) buizeneindversterker aangeschaft. De Conqueror is een single ended triode 300B met slechts 8 Watt/kanaal. Ik kan nu helaas geen houseparty`s meer geven, maar die paar SE Watts zorgen voor zo`n schone, ongelooflijk gedetailleerde en ruimtelijke weegave dat ik tevreden ben met het beperkte vermogen van deze 300B. Met name oudere opnames zijn op een niveau van -3 tot -6dB op cd gezet en deze kunnen maximaal op een normaal volume worden afgespeeld. Nieuwe cd`s, van bijvoorbeeld dZihan & Kamien, the Thievery Corporation, Boards of Canada en Sounds from the Ground worden op 0dB opgenomen en die kunnen op ruim voldoende luid volume worden weergegeven.

Het Grijze Verleden (1976 - 2006)
De liefde voor Muziek is bij ons thuis met de paplepel ingegoten; mijn vader speelde altfluit en mijn broers en ik speelden respectievelijk piano, blokfluit, gitaar en viool. We speelden samen met (de kinderen van) vrienden van mijn ouders tijdens matinees en kamerconcertjes. Mijn vader had destijds een Dual draaitafel met een receiver en Rogers speakers, deze werden later vervangen door een schitterend vormgegeven B&O tangentiale pickup met dito receiver. Ikzelf ben begonnen met een oranje kunststof koffergrammofoon en de LP`s Introspection van Thijs van Leer en Tubular Bells van Mike Oldfield.

Eenmaal op kamers ging een flink deel van de studietoelage naar meer dan 200 kostbare chrome cassettebandjes en diverse audio. Te veel apparatuur op allemaal op te noemen, maar denk aan merken als: Denon, Sony, Teac, Nakamishi, Yamaha enz. Bij een inbraak, pal voor de verhuizing naar mijn vriendin (en huidige vrouw), zijn mijn Sony versterker en Sony cd-speler gestolen. Mijn zelfbouw labyrintspeakers Farfalla - Baily met de toentertijd reusachtige afmetingen van 120x60x60cm en een gewicht van ruim 40 kg vonden de dieven gelukkig niet interessant. Met het budget van de verzekeringspenningen en de verkoop van de Farfalla Baily`s heb ik met een set QUAD ESL-57 electrostaten en QUAD II mono-buizeneindversterkers de "consumerline" verlaten. Van daaraf ging het bergopwaarts richting QUAD ESL-63 en Audio Note versterkers en D/A-converters.

Lange wandelingen in het eindeloze, vlakke en groene Groninger landschap.

Ik verzamel glas en dan bij voorkeur transparante gekleurde objecten, denk aan vazen en schalen. Ik heb er inmiddels zoveel dat een vitrine met een selectie onvermijdelijk was. Deze staat voor het raam zodat het (zon)licht schitterend door de voorwerpen kan schijnen.

Tenslotte houd ik van kunst (aan de muur thuis en in de gallerie) en single malt whisky (in een kristallen glas).

Modificaties:
In de jaren ’80 verving ik regelmatig componenten voor betere, maar helaas ook (veel) duurdere apparaten. Alle huidige apparatuur is echter van zo hoge kwaliteit dat modificeren een alleszins betaalbaar alternatief is voor het telkens vervangen ervan. Bij het modificeren worden de elektronica-onderdelen van de gebruikelijke standaard kwalitiet vervangen door de hoogst mogelijke kwaliteit waardoor het apparaat gaat klinken zoals de ontwerpers het bedoeld hebben.

De C.E.C. TL-2X is op de volgende punten gemodificeerd:
- VLS kegels in plaats van de originele voetjes;
- Audio Madness netbekabeling;
- Elna Cerafine 1000µF/16V (6) condensatoren op de voedingsprint;
- germanium diodes (10) op de voedingsprint;
- TentLabs klok op digitale print
- Black Gate (non-polar) 4,7µF/50V (2) condensatoren op digitale print;
- bypass van de absurde "SP/DIF signal shaping buffer" uitgangsprint met Audio Madness bekabeling (rechtstreekse verbinding naar chassisdeel);
- verzilverd RCA chassisdeel (digitale uitgang).

Voor de onderdelen-setup van de modificaties van de Audio Note DAC verwijs ik graag naar de thumbnail hierboven. Eigenlijk zijn alleen de printplaten, de chipset en de behuizing nog origineel. De digitale en analoge chassidelen zijn vanzelfsprekend verzilverd. Alle interne bekabeling is Audio Madness. Ultiem tweak detail: het analoge signaal gaat hardwired met zilverdraad uit de converterchip naar de zilveren trafo`tjes. Dit zijn passieve filters voor hoogfrequente (digitale) ruis. De trafo op de buizen voeding wordt passief gekoeld middels een oud CPU koellichaam.

De Audio Note Conqueror nadert zijn eindstadium:
- verzilverde RCA chassisdelen;
- Audio Madness Aero bekabeling van chassisdelen naar potmeter;
- De Groef meerslagsvolumeregelaar (geen weerstandsbaan of losse weerstanden, maar drie weerstandsdraden);
- geheel hardwired met Audio Madness bekabeling;
- Elna Cerafine 220µF/500V condensator in de voeding;
- Black Gate (non polair) 150µF/350V koppelcondensator;
- Black Gate 220µF/100V koppelcondensatoren;
- Siemens 0,22µF/700V polypropyleen/olie condensatoren;
- Audio Madness bekabeling van trafo`s naar speaker terminals;
- verzilverde speaker terminals.

De QUAD ESL-63’s gebruiken een standaard elektrolyt type condensator als hoogdoorlaat filter. Dit was de Rubycon 200µF/650V, ik heb deze vervangen door vier reusachtige Siemens 47µF/640V polypropyleen/olie condensatoren van het formaat halfliterblik (zie thumbnail).